Monitorowanie rozwoju wewnętrznego i zewnętrznego w czasach pandemii jako cel raportu „PES Capacity"

Pandemia wpłynęła na rynek pracy zmieniając środowisko, w którym działają publiczne służby zatrudnienia (PSZ) i przyspieszyła wprowadzenie zmian i reform w 80% PSZ w 2020 r. Raport „PES Capacity" przygotowany został na podstawie odpowiedzi z 30 państw. Stanowi on bazę informacyjną wspierającą pracę sieci Europejskich PSZ, zawierającą przegląd głównych trendów w rozwoju służb zatrudnienia, zakresu działań i oferowanych przez nie usług.

Bezrobotni i oferty pracy

Zadania PSZ pozostały mniej więcej takie same. Jedynie cztery PSZ (z Belgii-Actiris, Bułgarii, Niemiec i Hiszpani) wprowadziły modyfikacje w swojej pracy. W 2020 r. odwróciły się trendy bezrobocia rejestrowanego i wolnych miejsc pracy.

Podczas gdy w poprzednich latach większość PSZ odnotowywała malejącą liczbę zarejestrowanych bezrobotnych, w 2020 r. wszystkie PSZ miały do czynienia z ich wzrostem. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w 30 PSZ wzrosła o 15,5% w stosunku do 2019 r. Większe zmiany widoczne były zwłaszcza w mniejszych PSZ. Wzrost ten dotyczył, w szczególności, młodych osób. Jednocześnie praktycznie wszystkie PSZ, z wyjątkiem PSZ z Bułgarii, Grecji i Islandii, odnotowały spadek liczby ofert pracy. Liczba ta spadła w 2020 r. o 20,7%.

Zasoby PSZ - zwiększenie zasobów finansowych i ludzkich

W latach 2019 – 2020 więcej PSZ zwiększyło swoje wydatki niż w poprzednich latach. Udział wydatków na aktywne formy polityki rynku pracy był większy w 2020 r., choć w różnym stopniu w poszczególnych PSZ. Także, w świetle działań związanych z przeciwdziałaniem skutkom pandemii, wydatki na świadczenia wzrosły we wszystkich PSZ.

Łączna liczba pracowników PSZ, co do zasady, wzrosła w obliczu pandemii. Całkowita liczba pracowników PSZ, mierzona w ekwiwalentach pełnego czasu pracy, po spadku trwającym 4 lata, wzrosła ponownie o 8,7% między kwietniem 2020 r. a kwietniem 2021 r. w 17 PSZ. Służby zatrudnienia spodziewają się kontynuacji tego trendu: 16 PSZ planuje zatrudnienie większej liczby pracowników w 2021 r. W dziewięciu przypadkach decyzja ta jest związana z pandemią i jej skutkami.

Usługi i środki aktywnej polityki rynku pracy zmieniały się częściej niż w 2019 r. w odpowiedzi na kryzys

Wpływ pandemii na rynek pracy odzwierciedla liczba PSZ, które w 2020 r. zmieniły swoje interwencje oraz liczba wprowadzonych nowych interwencji na rynku pracy. Liczba ta była znacząco wyższa niż rok wcześniej.

Nowe interwencje wprowadzone w 2020 r. odzwierciedlały pilną potrzebę tworzenia i utrzymania miejsc pracy w świetle problemów wywołanych pandemią. Było to głównie wsparcie zatrudnienia a następnie, choć z dużo mniejszą częstotliwością, szkolenia i usługi dla klientów. Zmiany w dotychczasowych interwencjach dotyczyły, w szczególności, usług szkoleniowych i zatrudnienia a następnie bezpośredniego tworzenia miejsc pracy.

Nowe interwencje już w 2019 r. odchodziły od wsparcia tradycyjnych grup docelowych a zmiany na rynku pracy w 2020 r. nasiliły ten trend. Wsparcie rzadziej było adresowane do osób starszych i osób długotrwale bezrobotnych niż do osób młodych, bardziej doświadczonych przez kryzys, gdzie 12 interwencji dotyczyło tej grupy. 18 interwencji objęło różne grupy docelowe. Prawie 1/4 nowych interwencji została wyraźnie wprowadzona w odpowiedzi na pandemię.

PSZ sformułowały cele zewnętrzne i wewnętrzne na 2021 rok

Główne zadania PSZ na 2021 r. związane były z doprowadzeniem do zatrudnienia poszukujących pracy, ale także doskonalenia procesów wewnętrznych w organizacji.

Najczęściej wymieniane cele strategiczne na 2021 r. dotyczyły podstawowej działalności PSZ: (re)integracji rynku pracy (17 PSZ), doskonalenia procesów wewnętrznych i efektywności (13 PSZ) lub zadań ukierunkowanych na konkretne grupy klientów (12 PSZ).

26 PSZ wyznaczyło cele strategiczne na 2021 r. a 12 PSZ wyznaczyło cele związane z wewnętrznym funkcjonowaniem, które dotyczą procesów pracy, jakości oraz zarządzania i wydajności organizacji.

COVID-19 przyspieszył cyfryzację, ale także ograniczył inne reformy

22 PSZ zgłosiły zainicjowanie a 24 PSZ - przyspieszenie strategii i reform w 2020 r. Niemniej jednak 10 PSZ zgłosiło opóźnienia a 14 PSZ – odroczenie reform na późniejszy termin. W szczególności służby zatrudnienia zainwestowały w rozwój i wprowadzenie usług cyfrowych. Jednak niektóre ważne projekty informatyczne zostały zawieszone, jeśli nie były bezpośrednio związane z walką ze skutkami pandemii. To samo dotyczyło innych inicjatyw mających na celu poprawę wewnętrznego funkcjonowania PSZ.

Reformy aktywnej polityki rynku pracy i usług dla klientów zostały przyspieszone, aby odpowiedzieć na nowe potrzeby wynikające z pandemii.

Przygotowania do okresu po pandemii zostały rozpoczęte

Ponad połowa PSZ w sieci (17) opracowała strategię na okres po pandemii.

Cyfryzacja usług i wzmocnienie partnerstw z innymi podmiotami (partnerami społecznymi, podmiotami realizującymi usługi socjalne) są ważnymi elementami tych planów.

Przygotowując się do ożywienia gospodarczego PSZ za szczególnie ważne określiły cyfryzację usług, integrację młodych osób na rynku pracy oraz osobiste, zindywidualizowane podejście do klientów (doradztwo, profilowanie umiejętności, ocena umiejętności, coaching, poradnictwo). PSZ zwróciły na konieczność rozwijania umiejętności cyfrowych poszukujących pracy, bezpośrednie doradztwo dla grup, gdzie kontakt osobisty jest niezbędny oraz wspieranie bezrobotnych, którzy doświadczają poważnych lub licznych barier w zatrudnieniu. Wspieranie przejścia na gospodarkę ekologiczną miało, dla porównania, mniejszy priorytet.